Orhan Veli Kanık (13 Nisan 1914 – 14 Kasım 1950), Türk şairidir ve Türk şiir tarihinde önemli bir dönüm noktası olan Garip akımının kurucul...
Orhan Veli Kanık (13 Nisan 1914 – 14 Kasım 1950), Türk şairidir ve Türk şiir tarihinde önemli bir dönüm noktası olan Garip akımının kurucularından biridir.
 |
| Orhan Veli Kanık |
Orhan Veli Kanık Kimdir? Hayatı:
Doğumu ve Ailesi:
13 Nisan 1914'te İstanbul, Beykoz'da doğdu. Babası Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası şefi Mehmet Veli Kanık, annesi Fatma Nigar Hanım'dır.
Eğitimi:
İlköğrenimine Galatasaray Lisesi'nin ilkokul kısmında başladı, daha sonra Ankara Erkek Lisesi'nde (şimdiki Ankara Atatürk Lisesi) ortaöğrenimini tamamladı. Lise yıllarında Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday ile tanışıp yakın arkadaş oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne kaydolduysa da öğrenimini yarıda bıraktı.
Çalışma Hayatı:
Ankara PTT Umum Müdürlüğü'nde memur olarak çalışmaya başladı. Daha sonra kısa bir süre ilkokul öğretmenliği yaptı. Askerlik görevini Gelibolu'da tamamladıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda çalıştı. Burada Fransız edebiyatından önemli çeviriler yaptı.
Memuriyetten ayrıldıktan sonra 1 Ocak 1949'da arkadaşlarıyla birlikte 15 günde bir yayımlanan Yaprak dergisini çıkarmaya başladı. Dergi, dönemin önemli edebi tartışmalarına sahne oldu ancak maddi sıkıntılar nedeniyle 15 Haziran 1950'de 28. sayısıyla yayın hayatına son vermek zorunda kaldı. Orhan Veli, dergiyi yaşatabilmek için paltosunu satmak zorunda kalmıştır.
Ölümü:
10 Kasım 1950'de bir haftalığına geldiği Ankara'da belediyenin yaptığı bir kanalizasyon çukuru çalışması sırasında dengesini kaybederek çukura düştü ve başından hafifçe yaralandı. Olayı pek önemsemedi ve iki gün sonra İstanbul'a döndü. 14 Kasım günü bir arkadaşının evinde öğle yemeği yerken aniden fenalaştı ve Cerrahpaşa Hastanesi'ne kaldırıldı. Beyin kanaması geçirdiği anlaşıldı ve aynı günün akşamı, henüz 36 yaşındayken hayata veda etti. Cenazesi Rumelihisarı (Aşiyan) Mezarlığı'na defnedildi.
Orhan Veli Kanık Kimdir? Edebi Kişiliği ve Garip Akımı:
* Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Türk şiirinde Garip Akımı (Birinci Yeni olarak da bilinir) adı verilen yenilikçi hareketi başlattı.
* Bu akım, 1941'de yayımladıkları ortak şiir kitabı Garip'in önsözünde manifestosunu ortaya koydu.
* Garip akımının temel amacı, şiirde o güne kadar süregelen aşırı duygusallığı, şairaneliği, süslü dili, ölçü ve uyağı reddetmekti.
* Şiirin konusunu genişleterek sokağı, sıradan insanı, gündelik olayları, basit ve yalın bir dille, hatta konuşma diliyle şiire taşıdılar.
* Nükteye, espriye ve ironiye sıkça başvurdular.
* Bu yenilikçi tavır, başlangıçta büyük tepki ve eleştiri toplasa da, modern Türk şiirinin gelişiminde devrimci bir etki yarattı ve kendinden sonraki kuşakları derinden etkiledi.
Orhan Veli, bu akımın en önde gelen temsilcisi oldu.
Orhan Veli Kanık Kimdir? Eserleri:
Orhan Veli'nin eserleri genellikle şiir, çeviri ve düzyazı olarak sınıflandırılabilir:
Şiir Kitapları:
* Garip (1941 - Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte)
* Vazgeçemediğim (1945)
* Destan Gibi (1946)
* Yenisi (1947)
* Karşı (1949)
* Bütün Şiirleri (Ölümünden sonra tüm şiirleri çeşitli yayınevleri tarafından bu adla veya benzer adlarla derlenmiştir.)
Düzyazı ve Derlemeler:
* Nasrettin Hoca Hikâyeleri (1949 - Manzum hikâyeler)
* Denize Doğru (Ölümünden sonra derlenen yazıları)
* Bindiğimiz Dal (Ölümünden sonra derlenen yazıları)
* Edebiyat Dünyamız (Ölümünden sonra derlenen yazıları)
Çevirileri:
Orhan Veli, Fransızcadan birçok önemli eseri Türkçeye kazandırmıştır. Bunlardan bazıları:
* Molière: Tartuffe, Scapin'in Dolapları, Sicilyalı yahut Resimli Muhabbet
* La Fontaine: Masallar
* Alfred de Musset: Barberine
* Nikolay Gogol: İvan İvanoviçle İvan Nikiforoviç Nasıl Bozuştular (Ahmet Muhip Dranas ile)
* Jean-Paul Sartre: Saygılı Yosma
* André Gide: Pastoral Senfoni (Nahid Sırrı Örik ile)
#Açıklamalar:
*Güncelleme: 16 Nisan 2025
#Kaynaklar:
Hiç yorum yok
Siz bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi paylaşmayı unutmayın!