Kul Nesimi Kimdir? Hayatı ve Eserleri (d. ?/? - ö. ?/?) Tekke Şairi, 17. Yüzyıl Kul Nesimi Doğum ve ölüm tarihleriyle nereli olduğu kesin o...
Kul Nesimi Kimdir? Hayatı ve Eserleri
(d. ?/? - ö. ?/?)
Tekke Şairi, 17. Yüzyıl
 |
| Kul Nesimi |
Doğum ve ölüm tarihleriyle nereli olduğu kesin olarak bilinmemektedir. İsim benzerliğinden dolayı uzun süre Seyyid Nesîmî ile karıştırılan Kul Nesîmî’nin asıl adının Ali olduğu, “Mahlasım Nesîmî ismim Ali’dir” mısraından anlaşılmaktadır (Öztelli, Onyedinci Yüzyıl Tekke Şairi Kul Nesîmî, s. 8, 28).
Soyunun XIV. yüzyılda yaşamış Said Emre’den geldiğini, “Ceddim Saîd Emre’dir / Neslinde saîd olur” mısralarında bizzat kendisi söylemektedir (Köprülü, II/42 [1927], s. 2). Kul Nesîmî, “Nesîmî” mahlasını Seyyid Nesîmî’ye duyduğu hayranlıktan dolayı almış, “Ben ol sâdık kulam ki Ca‘ferî’yem / Hakîkat söylerem ben Haydarî’yem” mısralarıyla da Ca‘ferî ve Haydarî olduğunu belirtmiştir (Öztelli, Onyedinci Yüzyıl Tekke Şairi Kul Nesîmî, s. 62).
Mahlas benzerliği ve iki şairin de Hurufi olması dolayısıyla, uzun zaman Bağdatlı Nesîmî ile karıştırılan bu şairin farklı biri olduğuna ilk kez Sadettin Nüzhet Ergun dikkat çekmiştir. Bu konuda en önemli tespitler Cahit Öztelli’ye aittir. Öztelli, Kul Nesîmî’nin 17. yüzyılda yaşadığını düşünmektedir. Bu düşünceyi destekleyen belli başlı göstergeler şunlardır: Öncelikle Kul Nesîmî’nin şiirlerindeki dil, Bağdatlı Nesîmî’den ayrıdır. Eski Anadolu Türkçesini kullanan Bağdatlı Nesîmî yanında Kul Nesîmî’nin dili 17. yüzyıl divan ve halk şairlerinin dilidir. Bu dili 17. yüzyıldan önceye götürmeye imkân yoktur. İkinci olarak Kul Nesîmî’nin şiirleri hep kesinlikle 17. yüzyılda yazılan cönklerde çıkmaktadır. Üçüncü gösterge ise yine bu yüzyılda yaşamış şairlerin Kul Nesîmî’ye nazire yazmalarıdır. Dördüncü ve son gösterge ise şiirlerinden birinde geçer:
"İki yüz altmış dört yıldan sonra / Bu nazmile bunu ettim ben izhar".
Bu şiirin tamamında Hurufilik kurallarıyla birlikte kendinden de bahseden Kul Nesîmî, yukarıdaki beyitte Bağdatlı Nesîmî’nin ölüm yılını ve inançlarını söz konusu etmiştir. Buna göre Bağdatlı Nesîmî’nin ölüm yılına iki yüz altmış dört katılınca 1668 tarihi bulunur. Bu şiiri olgunluk çağında söylediği kabul edilirse 17. yüzyılın başlarında doğduğu söylenebilir.
Kul Nesimi'nin Şiirleri
Kul Nesîmî’nin cönklerdeki yüzden fazla şiiri Öztelli tarafından yayımlanmıştır (1969: 23-93). Aynı araştırmacı şairin elliye yakın mânisinin olduğunu, fakat neşretmeye gerek görmediğini yazmaktadır (Öztelli 1969: 8). Ancak Öztelli’nin neşrettiği şiirlerin tamamının Kul Nesîmî’ye aidiyeti şüphelidir (Ayan 1974).
İyi bir eğitim gördüğü ve şiirlerinde çeşitli âyetlerin yer almasından Arapça bildiği anlaşılan Kul Nesîmî kuvvetli bir şairdir. Hz. Ali sevgisi, on iki imama bağlılıkla Ca‘ferî-Alevî inancı şiirlerinde önemli bir yer tutar. İnsanî aşk şiirlerinde yer verdiği diğer bir konudur. Ayrıca didaktik mahiyette ve nasihat türünde şiirleri de vardır. Daha çok aruz veznini kullanan Kul Nesîmî, bu tarz şiirlerinde aynı vezni kullanan diğer saz şairlerine göre daha başarılı olmakla beraber asıl şairlik gücünü hece vezniyle yazdığı şiirlerde göstermiştir.
Hece ve aruz vezniyle yazdığı 100’den fazla şiiri Cahit Öztelli tarafından çeşitli cönklerden toplanarak Onyedinci Yüzyıl Tekke Şairi Kul Nesîmî adıyla yayımlanmıştır (Ankara 1969).
👀İçerik Hakkında👇
🔄Güncelleme : 30 Ekim 2025
🔎Açıklamalar:
☑ Bu içerik hakkında düşüncelerinizi yorumlarda belirtiniz.
☑ Şikayet veya Düzeltme isteklerinizi siirrafim@gmail.com adresine gönderebilirsiniz.
💼Kaynaklar :
✔ https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kul-nesimi-ali
✔ https://islamansiklopedisi.org.tr/kul-nesimi
Hiç yorum yok
Siz bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi paylaşmayı unutmayın!